عمارت دهدشتي بوشهر
عمارت دهدشتي بوشهر
- 1401/12/21
- استان : بوشهر
- شهر : بوشهر
- دسته : عمارت هاي تاريخي ايران
اين بنا در دورهٔ قاجار توسط حاج غلامحسين دهدشتي شاهرخ كه تاجر روغن بوده احداث گرديده و به «عمارت دهدشتي» مشهور شده است. اسناد تجاري زيادي در اين خانه پيدا شده كه هم اكنون طبقه بندي شده و در سازمان ميراث فرهنگي نگهداري مي شوند. بعضي از اسناد به خط برجسته سياق است و قدمت برخي از تمبرهاي اسناد به ۲۰۰ سال پيش مي رسد. اين تمبرها مربوط به كشورهاي بريتانيا، هندوستان، آلمان و نيز تمبرهاي عصر قاجار است.
معماري
اين ساختمان به لحاظ معماري از اهميتي فوق العاده برخوردار بوده و چهار طبقه دارد. اكثر ساختمان هاي بافت قديم بوشهر دو طبقه و تعداد انگشت شماري سه طبقه بوده اند. عمده مصالح تشكيل دهنده آن را گچ، سنگ هاي مرجاني، آهك، چوب ساج و (صندل) چندل تشكيل مي دهند. پوشش سقف از چوب صندل است. سقف اتاق پذيرايي نقاشي رنگ و روغن شده كه برگرفته از نقاشي اروپايي مي باشد. تزئينات و گچبري بسيار زيبايي در داخل اتاق ها و سيستم در و پنجره ها به كار گرفته شده كه توجه هر بيننده اي را جلب مي نمايد. همچنين گره چيني هلال ها، درها، كنده كاري اتاق ها و پنجره هاي ديواري از تزئينات اين بنا است. ساختمان داراي چند ارسي زيبا با گره چيني و شيشه هاي رنگي است كه باعث تلطيف نور و زيبايي بيشتر ساختمان شده اند. عمارت دهدشتي كاربري تجاري و مسكوني داشته و به عنوان يكي از بناهاي تاريخي بوشهر، از ويژگي هاي معماري سنتي بوشهر برخوردار است؛ از جمله آنكه پس از باز شدن در ورودي خانه، ديواري براي جلوگيري از ديد مستقيم و جداسازي اندروني با بيروني ساخته شده است يا پرده اي ضخيم يا گليمي، كار اين ديوار را انجام مي داد. سكوي كنار در ورودي از ديگر خصوصيات معماري بناهاي اين منطقه است كه همچون ساير عناصر با كاركردي خاص تعريف و ساخته شده است. اين سكو با اين هدف مورد استفاده قرار مي گرفت كه مهمانان مي توانستند هنگام انتظار براي گشودن در، روي آن بنشينند و رفع خستگي كنند. در مركز حياط، در طبقه همكف حوضي قرار دارد كه زير آن آب انبار ساختمان بوده و در آن آب آشاميدني نگهداري مي كردند. سمت چپ حوض، حفره اي ديده مي شود كه در آن كوزه اي سفالي براي خنك نگه داشتن آب وجود دارد.
شايان ذكر است در اوج رونق بازرگاني بندر بوشهر، حاج عباس دهدشتي، تاجر خوش نام در اين عمارت زندگي و كار مي كرد. عمارت ديگري نيز در سمت ديگر كوچه بود كه خصوصي تر و خانوادگي تر بود. ظاهراً اهل خانه در آنجا زندگي مي كردند و اين عمارت براي تجارت و پذيرايي از ميهمانان حاج عباسي بود. عمارت دهدشتي تنها عمارت بوشهر است كه پنجره هايش در قوس جناغي نشسته اند. ارسي اين عمارت به اعتبار سخن كتاب «ارسي، پنجره اي به سوي نور» زيباترين ارسي ايران است چون از سه لايه تشكيل شده است. عمارت در طبقات مختلف پلان بندي و آرايه اي متفاوت دارد و همين امر يكي از نشانه هاي آزادي معمار در آن عصر براي ساختن آن چيزي كه است لازم است نه هر چيزي كه لزوماً متقارن باشد.
موزه تاريخ پزشكي خليج فارس
موزه تاريخ پزشكي خليج فارس كه دومين موزه تاريخ پزشكي ايران است، در عمارت دهدشتي داير شده است. اين موزه به سير تحول پايه هاي پزشكي از دوران ايران باستان تا دوران معاصر مي پردازد. اين دوره هاي تاريخي شامل دوره باستان، تمدن اسلامي، صفويه و قاجاريه و دوران معاصر (پهلوي و انقلاب اسلامي) مي شود. قطعات گنجينه متشكل از اشيا، اسناد، كتب و عكس و تصاوير هستند.
اشياء موزه
- لوح هاي عيلامي كشف شده در زيگورات كي ري ريشا (مربوط به آيين هاي مذهبي پزشكي)
- مجسمه هاي ساخته شده از گل پخته با ظاهر حيوانات براي رسم شفاطلبي
- ظروف نگهداري دارو و تركيبات دارويي در زمان هاي مختلف با كاربرد در سواحل و بنادر خليج فارس
- وسايل و ادوات و تجهيزات جراحي در دوران مختلف
- وسايل پزشكي مورد استفاده در شناورهاي تجاري و نظامي در آبراه خليج فارس
- وسايل مربوط به معاينات فيزيكي
- داروهاي سنتي ساده و تركيبي
- انواع گوناگون متون دعا به منظور شفا (نوشته شده توسط دعانويسان سنتي و جادوگران طب سنتي در منطقه)
- نمايش داروهاي طب مدرن غربي از دوران قاجار و اوايل پهلوي
اسناد
- اسناد تاسيس بيمارستانهاي منطقه خليج فارس
- مكاتبات پزشكان و اطبا مشغول به كار در بنادر و جزاير
- اسناد مربوط به قرنطينه ها در سواحل جنوب ايران
كتابها
- كتب و نسخ خطي طبي دارالفنون (مورد استفاده اطباء مدرن بنادر خليج فارس در دوران قاجار)
- كتب طبي نوشته شده توسط اطباء طب سنتي و مدرن در بنادر خليج فارس
عكس و تصاوير
- عكسهاي موضوعي مربوط به دوران قاجار و اوايل پهلوي
- تصاوير نقاشي مربوط به سيستم طب و طبابت در تمدن اسلامي
- تصاوير و عكسهاي منحصر به فرد از اطبا و شيوه طبابت در دوران قاجار
عكس و نقشه بيمارستان هاي سواحل جنوبي ايران از دوران گوناگون
موقعيت مكاني
عمارت دهدشتي بوشهر در خيابان انقلاب و در ضلع شمال غربي مسجد امام و پشت بانك مسكن شعبه مركزي قرار دارد، اين بنا در بافت قديم در محله كوتي شهر بوشهر واقع شده است.
برچسب: ،