بازار كاشان كه معبر مسقفي به طول حدود ٣ كيلومتر است، مجموعه اي نفيس و پر تنـوع از معمـاري سنتي و كهن ايران است كه نمود بارزي از شيوه ها و شگردهاي معمـاري گـذشتـه از دوران پيـدايـش اوليه آن تا عهد قاجار در آن به چشم مي خورد.

اين بازار كه از ديرباز در قلب شهر قرار گرفته، افزون بر مركـز مهـم تجـاري و فعـاليتهـاي اقتصـادي، اصلي ترين مسير ارتباطي و خدماتي شهر نيز به شمار مي آمده و فضاهـاي مـوجـود در آن از اهميـت اجتماعي، اقتصادي و سياسي نيز بهره مند بوده اند.

پيشينه تاريخي بازار نخستين كاشان به درستي آشكار نيست اما با توجه به وجود كارگاه ها و صنايع دستي (همچون مسگري و قلمزني) به ويژه از سده هاي چهارم و پنجم هجـري در كـاشـان مـي تـوان پيدايش بازار را حداقل از آن زمان دانست. وجود تاريخ ٨٨٨ ه. ق روي در چوبي سـراي بـزرگ زغـال فروش ها (در وسط بازار مسگرها) قدمت اين بخش از بازار را به دوره آق قويونلو مسجل مي سازد.
بازار كاشان در عهد صفوي گسترش و رونق فراواني يافت چنانچه در زمـان شـاه عبـاس اول (در سـال ١٠٠٩) چهار بازار نو و مفصل به نام قيصريه شامل سراها و تيمچه ها ي عالي با معمـاري زيبـا در وسـط بازار احداث شد و در همان دوران بازار به نخستين مركز جشن و محل تفريحات و محفل هاي شاهانه بدل گشت.
اين عمران و آباداني با زلزله سال ١١٩٢ ه. ق در كاشان رو به انهدام و ويراني نهاد آنچنـانكـه حـاج سليمان صباحي بيدگلي شاعر آن دوران گفته است:

       چون به چشم زخم گردون از فشار زلزله                         ناگهان معمره كاشان پذيرفت انهدام

     كوچه و بازار آن شد آنچنان ويران كه كس             فرق نتوانست كردن اين كدام و آن كدام

با شروع حكومت زنديه و به دنبال آن در عصر قاجار بار ديگر عمران و آباداني بـه شهـر روان شـد و در جاي جاي بازار شاهد يادگارهاي چشمگير و هنر مندانه معماري آن دوران هستيم كه هر يك چشم نواز و حيرت ساز همچون شاهكارهايي دست نايافتني جلوه گري مي كنند. بناهايي همچون تيمچه امين الدوله، مدرسه عظيم سلطاني و كاروانسراهـاي گـونـاگـون يـادگـارهـاي معماري دوره قاجار در بازارند.
بازار سر پوشيده كاشان شريان زنده شهر است. بازارچه هايـي كـه از راستـه بـازار منشعـب مـي شـود، همچنين تيمچه ها، چهار سوقها و كاروانسراها، مسجدها، آب انبارها و حمام ها نبض اقتصادي شهـر را از هر جهت تكميل مي كنند.

ساختار عمومي بازار كاشان كه تا ٥٠ سال پيش دست نخورده باقي مانده بود، امروزه بر اثـر خيـابـان سازيها آسيب ديده است.
آنچه اساس معماري را در مجموعه بازار كاشان تشكيل مي دهد ، عبارت است از معابر سرپـوشيـده بـا طول هاي مختلف كه افزون بر صدها مغازه، فضاهايي همچون چهار سوق ها، كاروانسراها، سـراهـا و ... را در خود جاي داده است. اين معابر داراي طاق هاي چشمه اي و گنبدي بـا نـورگيـرهـاي دايـره اي شكل است.
عمده ترين مصالح به كار رفته در بازار، آجر،‌خشت خام و ملات گل است و افزون بر آن كاهگل و گـچ به عنوان روكش بنا و از چوب در سردرها و چفت ها و قوس ها و در ها استفاده شـده اسـت كـه همـه اين مصالح متناسب با شرايط اقليمي و آب و هواي منطقه است.

يكي از فضاهاي تشكيل دهنده مجموعه بازار كاشان، چهار سوق است. چهار سـوق هـا فضـاي ارتبـاط دهنده دو معبر بازارند ه با سقف هاي رفيع و با عظمت، از معماري و تزئينات غني تري بـرخـوردارنـد كه از جمله اين چهار سوق ها مي توان به چهار سوق امين و ميانچال اشاره كرد.

راسته ها و بازارچه هاي مهم بازار كاشان
هر صنف و دسته اي بازار خاصي را براي عرضه كالاهاي مشابه خود برگزيده انـد و بـراي خـود راستـه بازاري را به وجود آورده اند كه به مهمترين اين راسته ها يا بازارچه ها اشاره مي شود:

بازارچه مسگرها: بنيان اوليه آن از دوره زنديه است و كاروانسراهاي گبرها و ميرپنـج در هميـن راستـه قرار دارند. ادوارد براون (شرق شناس انگليسي) در وصف اين بازارچه گفته است: "بـازار مسگـرهـاي كاشان با صداي دايمي چكش كه روي مس مي خورد و كوره هايي كه مس در آبها قـرمـز مـي شـود، يكي از نقاط تماشايي زمين است."
بازار چه قيصريه: قدمت اين بازارچه به دوره زنديه مي رسد. بناي مسجد و آب انبار بـالابـازار، حمـام خان، سراي حاج محمد صادق، كاروانسراي نو و فيض در اين بازارچه اند.
بازارچه رنگرزها: از آثار دوره صفويه است و آن انبار صباغ در آن واقع است.
بازارچه ملك: به دوره زنديه و قاجاريه تعلق دارد و مسجد تبريزي ها در انتهاي اين بـازارچـه جـاي گرفته است.
بازارچه ارسي دوزها: در دوره زنديه ساخته شده است و به بازارچه قيصريه متصل است. سراي بخشـي هم در جنب اين بازارچه قرار دارد.
چهار سوق ميانچال: از دو طرف به مسجد ميانچال و تيمچه امين الدوله محدود است. بنيان اوليـه آن متعلق به قرن هشتم هجري است.
بازارچه خياط ها: در ضلع شمالي تيمچه امين الدوله واقع شده و از جمله بناهاي دوره قاجاريه است.
بازارچه بزازها: در انتهاي بازار درب زنجير قرار گرفته و در فضاي مربع شكلي ساخته شده كه از اضلاع آن چهار بازارچه جدا شده است. اين بنا از آثار دوره زنديه است.
بازارچه درب زنجير: اصل بنا متعلق به دوره ايلخاني است و دوره زنديه مرمت شده است.
بازارچه زرگرها: از آثار دوره زنديه است كه مسجد سلطاني هم در آن واقع شده است.
بازارچه گذرنو: حد فاصل خيابان هاي بابا افضل و بازارچه زرگرها واقع شده و بناي حمـام، مسجـد و آب انبار گذر نو و مقبره شاه يلان در اين بازارچه واقعند.
تيمچه ملك التجار: در كنار تيمچه امين الدوله قرار دارد و از آثار حـاج محمـد حسيـن ملـك التجـار در نيمه دوم قرن سيزدهم هجري قمري است.
تيمچه امين الدوله : اين بنا در يكي از نقاط مركزي بازار و متعلق به دوره قاجاريه است كه در اواخـر قرن ١٣ هجري در ٣ طبقه مستحكم و با طول و عرض زياد بناشده و ارتفاع گنبد آب نيز در خور توجـه است.
اين بنا كه هر سال در ايام سوگواري امام حسين (ع)، ميعادگاه گروه ها و دسته هاي مـذهبـي عـزادار است، از زيباترين و بديع ترين بناهاي بازار است كه به سان شاهكاري نغز و هنر مندانه با سقفـي بـا تزئينات زيباي رسمي بندي پركار و تزئينات معقلي در بازار ميانچال قرار دارد. باني اين بنا فرخ خان غفاري كاشي ملقب به امين الدوله و معمار آن استاد علي مريم كاشاني بـوده است.

وجه تسميه مسجد
مجتهد بزرگ كاشان ملا محمد مهدي نراقي (ملا محمد بن ابيذر) فرزند آخرش موقعي به دنيا مي آيد كه خودش فوت مي كند، بنا به رسم آنزمان نام پدر را بر فرزند مي گذارند و پس از مدتي فرزند هم مجتهد مي شود و مردم كاشان به دليل اين تشابه اسمي به پدر " آقا بزرگ" و به فرزند " آقا كوچك" مي گويند. محمد شاه قاجار در راه سفر به اصفهان چند روزي در كاشان اقامت و طي آن با علماي شهر و از جمله با ملامحمد مهدي (آقا كوچك) ملاقات مي كند، متوجه مي شود كه وي از لحاظ علمي بسيار بالا هستند به مردم كاشان امر مي كند از اين به بعد به وي هم آقا بزرگ بگويند و به حاج محمد تقي خانبان (حاكم وقت شهر) هم دستور مي دهد تا اين مسجد و مدرسه را براي ايشان بنا كرده و دختر خود را به عقد وي درآورند.

پيرنشين ها
در قسمت ابتدايي بنا دو سكو در دو طرف بنا برمي خوريم به نام پيرنشين، علت تعبيه اين سكوها هم اين بوده است كه اشخاصي كه از كوچه عبور مي كنند اگر باري بر دوش دارند براي رفع خستگي بار خود را روي اين سكوها قرارداده و استراحت كنند و دليل بعدي و مهمتر ؛ افراد سالمند و پير بوده اند تا روي آنها به استراحت بپردازند.

كتيبه مالياتي
در بالاي درب ورودي مسجد (قسمت بيروني) به كتيبه اي (لوح) سنگي برمي خوريم كه فرمان معافيت مالياتي بنا از طرف محمد شاه قاجار است و مضمون آن از اين قرار است: "به حكم محكم شاهنشاه عادل، بأذن محمد شاه قاجار خلدالله ملكه و احسانه، حجت الاسلام ملامحمد مهدي نراقي به موجب فرمان مبارك مقرر آمده از تكاليف ديواني معاف شد. در سر در اين مسجد 32  نوع هنر كار شده است.

درب ورودي مسجد
تعدادي ميخ در آن به كار رفته شده كه تعداد آنها در دولنگه درب دقيقاً 6666 عدد به تعداد آيات قرآن كريم است. استفاده از اين ميخ ها دو علت دارد: در قديم هنگام هجوم اقوام مهاجم ، مردم داخل مسجد پناه مي گرفته اند، استفاده از اين ميخ ها داخل در باعث مي شود تا در استحكام فوق العاده اي يافته و شخص مهاجم از بيرون به هيچ وجه نتواند با تبر در را خُرد كند.
علتي كه باعث شده بعد از 180 سال در هنوز اينقدر سالم بماند، اين است كه ميخ بعد از مدتي داخل چوب زنگ مي زند و حالت تُردي به چوي مي دهد كه موريانه از آن خوشش نمي آيد و به آن كاري ندارد.
روي دو دستگيره در هم دو بيت شعر از سعدي نوشته شده" زيبا تر از تو در نظرم هيچ منظري / كس درنيامدست به اين خوبي از دري / اول منم كه در همه عالم نيامده / ديگر نياورد چو تو فرزند مادري".

راهروهاي اطراف مسجد
علت تعبيه اين راهرو افراد سالمند بوده اند تا به راحتي از آن عبور كنند. قسمت بعدي برآمدگي است به نام "پاچنگ" و علت تعبيه آن هم اينست كه شخصي كه از بيرون داخل مسجد مي شود از دالان هاي كناري عبور كند تا احترام و قداست مسجد حفظ شود.

مهتابي يا زمستانه نشين
هنگام زمستان از آن استفاده مي شده است ، سنگ هايي در وسط آن وجود دارد كه علت تعبيه آنها تأمين نور اتاق هاي پايين است. جنس سنگ ها مرمر است و مرمر تنها سنگي است كه نور از آن عبور مي كند. مسجد آقا بزرگ تنها مسجد پنج طبقه دنياي اسلام است.
سبك به كار رفته در اين مسجد گودال باغچه بوده و مزاياي اصلي استفاده از اين سبك عبارت است، ضد زلزله شدن بنا، استفاده از مصالح برداشته شده از كف در ديوارها و طاق ها به عنوان خشت و گل.

شبستان
به محض ورود به داخل شبستان هر مسجدي اولين قسمتي كه توجه ما را به خود جلب مي كند  "قبله و محراب"، شبستان مسجد آقا بزرگ بر خلاف بقيه مساجد و پيرو اصل رعايت تقارن توسط معمار؛كنار شبستان بنا شده است (نه در وسط).
جهت قبله ي محراب با عبارت " يا قاضي الحاجات" مشخص شده است . اطراف محراب كتيبه اي با خط ثلث (سوره هاي شمس و اعلي) و از جنس ساروج وجود دارد . بالاي محراب هم براي انعكاس بيشتر صداي پيش نماز در كل مسجد كانالي تعبيه شده است.

قسمت زير گنبد (مقصوره)
معماراين قسمت را با چهار ضلع سپس 8 و 16 آغاز كرده تا به دايره رسيده و نهايتاً دايره ها را به شمسه اي رسانده كه در معماري نشانه احديت و يگانگي خداوند متعال است. فضاي داخلي گنبد با كتيبه اي از سوره فتح تزئين شده است.
گنبد اين مسجد نيز سه لايه است. بيشترين محيط دايره براي گنبد 50 متر و ارتفاع نوك گنبد از سقف مسجد حدود 18 متر است.

حياط برف انداز
حياطي است در قسمت انتهايي بنا جهت تخليه برف هاي گنبد، در وسط آن چاهي تعبيه گرديده تا برف ها به مرور آب شده و از طريق آن تخليه شوند. نحوه برف روبي بام مسجد نيز در نوع خود جالب بوده است. زنجيري به نوك گنبد متصل بوده و با گردش زنجير، برف نشسته بر فضاي بيروني گنبد تراشيده و به حياط برف انداز ريخته مي شده است.
زير حياط برف انداز چاهي قرار دارد كه بين مردم كاشان به چاه امام زمان معروف است و مردم براي برآورده شدن حاجاتشان در كنار اين چاه نماز مي خوانند و عريضه داخل چاه مي اندازند.
حياط هاي اطراف شبستان تقارن ندارند يكي مسقف و محصور و ديگري بدون سقف و از 4 طرف آزاد است. در توضيح اين عدم تقارن بايد بگوييم كه زمان ملامحمد مهدي صاحب اوليه دو حياط قرينه ي هم بوده اند ولي بعد از مدتي فرزند ملا محمد مهدي اطراف يكي از آنها را پوشانده و مسقف مي كند و شبستان مسجد را به آنجا انتقال مي دهد.

در قسمت چپ محوطه حياط اصلي (از درب ورودي) مقبره اي مي بينيم متعلق به خاندان نراقي كه فرزند و نبيره و فرزند نبيره ي ملا محمد مهدي (شهيد علي) در آن خاك هستند. خود ملامحمد مهدي در قم و پدرش (ملا محمد مهدي بزرگ) در صحن صغير حضرت علي (ع) در نجف مدفون است.
در اين مقبره از درهاي " اُرُسي" ( عمودي باز شو ) استفاده شده كه در آنها هنر گره چيني زيبايي را مي توانيم رويت كنيم. بناي مسجد و مدرسه آقا بزرگ مجهز به دو عدد بادگير هم است. همچنين در اين مسجد تاكنون چند فيلم و مجموعه تلويزيوني و سينمايي هم ساخته شده كه مشهورترين آنها : طوقي، عياران و ملاصدرا  است.
 

خانه تاريخي بروجردي كه در محله ي قديمي سلطان امير احمد كاشان قرار دارد و هم اكنون محل اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كاشان است نمونه يكي از خانه هاي مسكوني دوره قاجار بوده كه در سال 1280 هجري قمري توسط يكي از بازرگانان معروف كاشان به نام حاج سيد حسن نطنزي ساخته شده است. اما بعضي از تزئينات بدنه ي داخلي هشتي ورودي آن در سال 1295 هجري قمري انجام گرفته است.
چون مراودات تجاري اين بازرگانان نطنزي الاصل بيشتر با تجار شهر بروجرد انجام مي شده است، از اين رو طبق سنت هاي معمول آن زمان به بروجردي معروف شده و به همين مناسبت محل سكونت وي نيز به خانه ي بروجردي شهرت يافته است.
معمار طراح و سازنده ي خانه بروجردي يكي از معمارهاي چيره دست كاشان به نام استاد علي مريم بوده است كه خانه تاريخي طباطبايي (در نزديكي خانه بروجردي) و تيمچه امين الدوله (در بازار ميانچال كاشان) نيز از ديگر آثار اين معمار هنرمند كاشاني است.

خانه بروجردي ها كه هم بخش اندروني و هم بيروني دارد فاقد گودال باغچه است. اين بنا در سه طبقه و به صورت چهار طرف ساخت، اطراف حياط هاي اندروني و بيروني بنا گرديده است. اين خانه بيشتر فضاهاي معماري كه در خانه هاي قديمي كاشان يافت ميشود را دارا مي باشد. از جمله دو سرداب، سرپوشيده، شاه نشين، پنج دري، مهتابي، هشتي ورودي، ايوان تابستاني، ايوان زمستاني. ويژگي بارز اين بنا سرپوشيده آن است كه در كل شهر كاشان منحصر به فرد و استثنائي است. حياط اصلي بيش از 620 متر مربع و يكي از سه حياط يا اندروني آن بيش از 630 متر مربع مساحت دارد. تزئينات ايوان تابستاني بنا در كاشان منحصر به فرد است و نقاشي هاي بي نظيري در سرپوشيده به چشم ميخورد.
نقاشي هاي خانه ي بروجردي زير نظر دو هنرمند بزرگ و نامدار نقاشي ايران در دوره ي قاجاريه، يعني ميرزا ابوالحسن غفاري كاشاني ملقب به صنيع الملك (بنيانگذار اولين مدرسه ي نقاشي در ايران) و برادرزاده اش مرحوم ميرزا محمد خان غفاري كاشاني (كمال المك) ترسيم و طرح هاي گچبري خانه با نظارت اين دو استاد تهيه و به انجام رسيده است.
اين خانه متناسب با خصوصيات اقليمي و شرايط جوي منطقه ي كويري كاشان طراحي و ساخته شده است. طوري كه گرماي شديد تابستان با استفاده از بادگيرهايي كه در بالاي بام احداث شده هواي خنك و بسيار مطبوعي به صورت طبيعي و دائمي در زيرزمين ها جريان مي يابد.

خانه بروجردي به طور كلي شامل دو بخش بيروني و اندروني است:

الف) بخش بيروني

قسمت بيروني خانه در حقيقت همان عمارت و حياطي است كه اكنون مورد بازديد علاقه مندان قرار مي گيرد و شامل اين بخش ها مي باشد: راهرو ورودي، حياط مركزي، تالار سرپوشيده و نورگير فوقاني آن، ايوان جنوبي، اتاق هاي تابستاني و حياط هاي خلوت بين اتاق ها و بالا خانه هايي كه به صورت قرينه در دو طرف تالار اصلي قرار گرفته اند، بادگيرها و زيرزمين (سرداب)، اتاق پنج دري زمستاني كه بدنه ي داخلي آن از گچ بري بسيار ظريفي با طرح گل و مرغ تزئين شده است، اتاق هاي آفتاب گير زمستان، بهار خواب جبهه ي شمالي، طارمي و قسمت غربي و ساير فضاها.

ب) بخش اندروني

اندروني خانه بروجردي خود شامل دو قسمت است:
قسمت جنوبي كه داراي يك حياط مركزي و تالار بزرگ پذيرايي مزين به آيينه كاري است و در دو طرف تالار بالاخانه هايي ساخته شده كه رو به داخل تالار باز مي شود. در ضمن در اطراف تالار بزرگ اتاق هاي گوشواره بنا شده است.
قسمت شمالي كه عبارت است از يك حياط خلوت، اتاق پنج دري ساده، صندوق خانه، اتاق نشيمن و سردابي بزرگ كه اين سرداب در حقيقت طبقه ي تحتاني تالار بزرگ قسمت اندروني است.
به طور كلي خانه بروجردي از نظر طرح، معماري، قدمت، تزئينات نقاشي و گچ بري جزء نفايس آثار تاريخي ايران است.

بعلت محبوبيت بين گردشگران از سوي سازمان يونسكو بعنوان جاذبه برتردر سال 2015 انتخاب شد. هنر استاد كمال الملك و اساتيد معماري ديگر ايراني را ميتوان در اين بنا مشاهده كرد.

سهراب سپهري (۱۵ مهر ۱۳۰۷ كاشان – ۱ ارديبهشت ۱۳۵۹ تهران) شاعر، نويسنده و نقاش بود. او از مهمترين شاعران معاصر ايران است و شعرهايش به زبانهاي بسياري از جمله انگليسي، فرانسوي، اسپانيايي و ايتاليايي ترجمه شده‌ اند.

هر كجا هستم باشم
آسمان مال من است
پنجره، فكر، هوا، عشق، زمين مال من است
چه اهميت دارد
گاه اگر مي رويند
قارچ هاي غربت؟

زندگينامه
سهراب سپهري در ۱۵ مهرماه ۱۳۰۷ در كاشان به دنيا آمد. پدربزرگش ميرزا نصرالله خان سپهري نخستين رئيس تلگراف‌ خانه كاشان بود. پدرش «اسدالله» و مادرش «ماه‌جبين» نام داشتند كه هر دو اهل هنر و شعر بودند. سهراب سپهري چنين مي انگاشت كه دوران كودكي بسيار خوبي داشته است. او روزهايي سراسر شور و هيجان را در طبيعت باغ خانه مي گذراند و لحظه هايي تكرار ناشدني را تجربه مي كرد. سهراب، عاشق روزهاي آفتابي بود. اسفند كاشان را نيز به عنوان سرآغاز رويش جوانه ها و شكوفه ها خيلي دوست داشت. يكي از سرگرمي هاي سهراب، گِل بازي در روزهاي تابستاني بود. گرفتن حشرات مختلف، نگهداري برخي حيوانات مثل بوقلمون، اردك و مرغ و خروس، ديگر سرگرمي سهراب بود. گياهان، در زندگي كودكانه سهراب سپهري جايي مهم و مؤثر داشتند. سهراب در آغوش طبيعت زنده و ملموس و همگون با وجودش مي باليد و سال ها را پشت سر مي گذاشت. صبح ها خيلي زود، وقتي كه هوا هنوز گرگ و ميش بود، از خواب برمي خاست و تا تاريك روشن غروب، به بازي و شيطنت مي پرداخت. او همواره پس از انجام دادن تكليف هاي مدرسه، نقاشي مي كرد. عادت كتاب خواندن، از زمان فراگيريِ خواندن و نوشتن در كودكي، در سهراب شكل گرفته بود و ساعت هاي معيني را مطالعه مي كرد.

دورهٔ ابتدايي را در دبستان خيام كاشان (شهيد مدرّس فعلي) (۱۳۱۹) و متوسّطه را در دبيرستان پهلوي كاشان گذراند و پس از فارغ‌ التحصيلي در خرداد ۱۳۲۲ در دورهٔ دو سالهٔ دانشسراي مقدماتي پسران به استخدام ادارهٔ فرهنگ كاشان درآمد. در شهريور ۱۳۲۷ در امتحانات ششم ادبي شركت نمود و ديپلم دوره دبيرستان خود را دريافت كرد. سپس به تهران آمد و در دانشكده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران به تحصيل پرداخت و هم‌زمان به استخدام شركت نفت در تهران درآمد كه پس از ۸ ماه استعفا داد. سپهري در سال ۱۳۳۰ نخستين مجموعهٔ شعر نيمايي خود را به نام مرگ رنگ منتشر كرد. در سال ۱۳۳۲ از دانشكده هنرهاي زيبا فارغ‌ التحصيل شد و نشان درجه اول علمي را دريافت كرد. در همين سال در چند نمايشگاه نقاشي در تهران شركت نمود و نيز دومين مجموعهٔ شعر خود را با عنوان زندگي خواب‌ ها منتشر كرد. در آذر ۱۳۳۳ در ادارهٔ كل هنرهاي زيبا (فرهنگ و هنر) در قسمت موزه‌ ها شروع به كار كرد و در هنرستان‌ هاي هنرهاي زيبا نيز به تدريس مي‌ پرداخت.

سهراب به فرهنگ مشرق‌ زمين علاقه خاصي داشت و سفرهايي به هندوستان، پاكستان، افغانستان، ژاپن و چين داشت. مدتي در ژاپن زندگي كرد و هنر «حكاكي روي چوب» را در آنجا فرا گرفت. همچنين به شعر كهن ساير زبان‌ ها نيز علاقه داشت؛ از اينرو ترجمه‌ هايي از شعرهاي كهن چيني و ژاپني انجام داد.

در مرداد ۱۳۳۶ از راه زميني به كشورهاي اروپايي سفر كرد و به پاريس و لندن رفت. ضمناً در مدرسهٔ هنرهاي زيباي پاريس در رشتهٔ ليتوگرافي نام‌ نويسي كرد. در دوراني كه به اتفاق حسين زنده‌ رودي در پاريس بود بورس تحصيلي‌ اش قطع شد و براي تأمين مخارج و ماندن بيشتر در فرانسه و ادامهٔ نقاشي، مجبور به كار شد و براي پاك كردن شيشهٔ آپارتمان‌ ها، گاهي از ساختمان‌ هاي بيست‌ طبقه آويزان مي‌ شد.

وي همچنين كارهاي هنري خود را در نمايشگاه‌ ها به معرض نمايش مي‌ گذاشت. حضور در نمايشگاه‌ هاي نقاشي همچنان تا پايان عمر وي ادامه داشت. سهراب سپهري مدتي در اداره كل اطلاعات وزارت كشاورزي با سمت سرپرست سازمان سمعي و بصري در سال ۱۳۳۷ مشغول به كار شد. از مهر ۱۳۴۰ نيز شروع به تدريس در هنركدهٔ هنرهاي تزييني تهران نمود. پدر وي كه به بيماري فلج مبتلا بود، در سال ۱۳۴۱ فوت كرد. در اسفند همين سال بود كه از كليهٔ مشاغل دولتي به كلي كناره‌گيري كرد. پس از اين سهراب با حضور فعال‌ تر در زمينه شعر و نقاشي آثار بيشتري آفريد و راه خويش را پيدا كرد. وي با سفر به كشورهاي مختلف ضمن آشنايي با فرهنگ و هنرشان نمايشگاه‌ هاي بيشتري را برگزار نمود.

سهراب هنرمندي جستجوگر، تنها، كمال‌ طلب، فروتن و خجول بود كه ديدگاه انسان مدارانه‌ اش بسيار گسترده و فراگير بود. از اين رو آثار وي هميشه با نقد و بررسي‌ هايي همراه بوده‌اند.
برخي از كتابهاي او عبارتند از: «تا انتها حضور»، «سهراب مرغ مهاجر» و «هنوز در سفرم»، «بيدل، سپهري و سبك هندي»، «تفسير حجم سبز»، «حافظ پدر، سهراب سپهري پسر، حافظان كنگره»، «نيلوفر خاموش: نظري به شعر سهراب سپهري» و «نگاهي به سهراب سپهري».

شعر
وي در ابتدا به سبك نيمايي شعر مي‌ سرود ولي بعدها رويه خودش را باز شناخت. در اين شيوه جديد سهراب سپهري بر ديدگاه انسان مدارانه و آموخته‌ هايي كه از فلسفه ذن فرا گرفته بود به شيوه جديدي دست يافت كه «حجم سبز» شيوه تكامل يافته سبكش محسوب مي‌ شود. وي عادت داشت كه دور از جامعه آثار هنري اش را خلق كند و براي رسيدن به تنهايي‌ هايش «قريه چنار» و كويرهاي كاشان را انتخاب كرده بود.
از معروفترين شعرهاي وي مي‌ توان به: نشاني، صداي پاي آب و مسافر اشاره كرد كه شعر صداي پاي آب يكي از بلندترين شعرهاي نو زبان فارسي است. كريم امامي كه از دوستان نزديك وي بوده در زمان حياتش برخي از شعرهاي سهراب را به زبان انگليسي ترجمه كرده‌ است. در سال ۱۳۷۵، ترجمه انگليسي دو مجموعه صداي پاي آب و حجم سبز با ترجمه اسماعيل سلامي و عباس زاهدي توسط انتشارات زبانكده منتشر شد. بعدها نيز مترجمان ديگري شعرهاي وي را به زبانهاي انگليسي، فرانسوي، اسپانيايي و ايتاليايي ترجمه كردند. در سال ۱۳۷۱ شعرهاي منتخبي از دو كتاب حجم سبز و شرق اندوه با نام «ما هيچ، ما نگاه» توسط «كلارا خانيس» به زبان اسپانيايي ترجمه شد. در سال ۱۳۷۵ منتخبي از اشعار سهراب سپهري توسط هنرمند ايراني جاويد مقدس صدقياني به زبان تركي استانبولي ترجمه و از سوي انتشارات YKY در كشور تركيه منتشر شد.

نقاشي
وي در نقاشي از دستاوردهاي زيبايي شناختي شرق و غرب بهره‌مند گشته بود كه اين تاثيرها در آثارش جلوه گر بودند. در آثار نقاشي اش رويكرد نوين و متفاوتي داشت به طوريكه فرم‌هاي هندسي نخودي و خاكستري رنگش با تمامي نقاشان فيگوراتيو همزمانش متفاوت بود. درخت‌هاي او نتيجه پرهيزش از رنگ گذاري با قلم مو هستند.
امضاي وي بر روي نقاشي‌ هايش به خط نستعليق بوده كه به نظر مرتضي مميز جلوه از روحيه فروتنانه و ايراني اش دارد. از آثار او مي‌ توان به «طبيعت بيجان» ۱۳۳۶، «شقايقها، جويبار و تنه درخت» ۱۳۳۹، «علفها و تنه درخت» ۱۳۴۱، «تركيب بندي با نوارهاي رنگي» ۱۳۴۹، «تركيب بندي با مربعها» ۱۳۵۱ و «منظره كويري» ۱۳۵۷ اشاره كرد. برخي از آثار وي در نزد مجموعه داران و دوستان سپهري قرار دارد و پروانه سپهري خواهر سهراب، آثاري از وي را كه در اختيار داشت به موزه كرمان اهدا نمود.
سپهري ركورددار قيمت نقاشي مدرن ايراني است. در سال ۱۳۹۳، يكي از تابلوهاي درخت او در حراج تهران به قيمت يك ميليارد و هشتصد هزار تومان به فروش رسيد.

درگذشت سپهري و آرامگاه
سهراب سپهري در سال ۱۳۵۸ به بيماري سرطان خون مبتلا شد و به همين سبب در همان سال براي درمان به انگلستان رفت، اما بيماري بسيار پيشرفت كرده بود و وي ناكام از درمان به تهران بازگشت. او سرانجام در غروب ۱ ارديبهشت سال ۱۳۵۹ در بيمارستان پارس تهران به علت ابتلا به بيماري سرطان خون درگذشت. صحن امامزاده سلطان‌ علي‌ بن محمد باقر روستاي مشهد اردهال واقع در اطراف كاشان ميزبان ابدي سهراب گرديد.
در ابتدا يك كاشي فيروزه‌ اي در محل دفن سهراب سپهري نصب‌ شد، و سپس با حضور خانواده وي سنگ سفيد رنگي جايگزين آن گرديد كه بر روي آن قسمتي از شعر «واحه‌اي در لحظه» از كتاب حجم سبز با خطاطي رضا مافي حكاكي شده‌بود:

به سراغ من اگر مي‌آيي
نرم و آهسته بيا
تا مبادا كه ترك بردارد
چيني نازك تنهايي من

اين سنگ در مهر ۱۳۸۴ با بي‌دقتي كارگران و به علت سقوط مصالح ساختماني بر روي آن شكست و با سنگ سفيد رنگ ديگري كه سعي شده‌ بود با سنگ قبلي شباهت داشته‌ باشد تعويض شد.
در ۲۹ اسفند ۱۳۸۷، سنگ بزرگتر سياهرنگي بر روي سنگ سفيد نصب گرديد.

مراسم نكوداشت سپهري
در روز ۱۵ مهر ۱۳۸۷ به مناسبت هشتادمين سالروز تولد سهراب سپهري، با اهداي ۸۰ شاخهٔ گل، مراسمي بر سر مزار وي برگزار شد. سپس اين مراسم در مجموعهٔ فرهنگي اقامتي خانهٔ احسان، از اماكن تاريخي كاشان، ادامه يافت. در اين مراسم چهره‌ هاي فرهنگي و هنري همانند: احمد سميعي گيلاني، شهرام ناظري، علي دهباشي و امين‌الله رشيدي حضور داشتند.

اگر به چادگان سفر كنيد، حتماً اهالي چادگان، ديدن از روستاي اورگان و پل تاريخي اورگان را به شما پيشنهاد مي ‌كنند. روستاي اورگان در دهستان چنارود جنوبي در ۳۵ كيلومتري جنوب غرب شهر چادگان واقع شده است. دشت ‌هاي پوشيده از گل، باغ‌ هاي انگور، گردو و بادام و آب‌ و هواي معتدل و خنك، روستاي اورگان را به منطقه ‌اي ييلاقي و از زيباترين جاهاي ديدني چادگان تبديل كرده است. نكته جذاب ‌تر خوي همدلي و اتحاد مردم آن است. پل اورگان نماد پايداري و استقامت قومي خودساخته و اصيل، يادگار همتي بلند در سايه محروميت و نشاني از بختياري ‌هاي مركز ايران است. نيرويي كه باعث شد حدود ۱۰۰ سال پيش، پل اورگان روي زاينده ‌رود ساخته شود. پل تاريخي اورگان در سال ۱۳۰۸ توسط حاج جليل استكي يكي از اهالي بخش اورگان بر روي زاينده رود ساخته شد و در سال ۱۳۱۵شمسي وصيت نمود كه پس از فوت ملا علي آقا استكي و ملا محمد هاشم از تمام دارايي او يك سوم آنرا به مخارج ساخت و تعمير پل برسانند.

پل اورگان، به طول ۹۰ متر، عرض و ارتفاع پنج‌ متر، با ۱۲ پايه و ۱۱ دهانه معبر آب و حتي مخفيگاهي كه درون درون پل تعبيه شده بود، محلي امن براي اقامت چند ساعته مسافران، به‌ دوراز حيوانات وحشي و راهزنان بوده است. پل اورگان كه روي رودخانه مارون كشيده شده با سنگ و ساروج ساخته شده است. علاوه بر آن، پل اورگان محل برگزاري مراسم‌ بومي و جشن‌ هاي شادي نيز بوده است. امروزه اين پل از جاذبه ‌هاي گردشگري و جاهاي ديدني چادگان اصفهان است. امروزه نيز پل اورگان محلي براي دورهمي‌ ها و جمع شدن اهالي و خانواده بزرگ قوم بختياري است. اين پل تاريخي با پيگيري اهالي روستا و دوستداران ميراث فرهنگي ايران، در فهرست آثار ملي ايران، ثبت شد.

موقعيت مكاني
پل اورگان در جنب روستاي اورگان در مركز بخش چنارود و در ۳۵ كيلومتري شهر چادگان، در ميانه جاده چادگان به كوهرنگ واقع شده است.

يكي از قشنگ ‌ترين جاهاي ديدني اطراف اصفهان چادگان است. چادگان با شهر اصفهان ۱۲۸ كيلومتر فاصله دارد. نزديك به دو ساعت در راه هستيد و بعد به دهكده‌ اي سرسبز مي ‌رسيد كه پشت سد ساخته شده و همه چيز را باهم دارد، هم طبيعتي سرسبز، هم درياچه زاينده رود و هم امكانات تفريحي متنوع. دهكده تفريحي زاينده رود، ۲۴۵ هكتار فضاي سبز، نيم هكتار گلخانه و ۱۲۴ گونه گياهي دارد. دهكده فرهنگي تفريحي زاينده كه درساحل درياچه سد زاينده رود ساخته شده، داراي ۱۴۸۸ دستگاه واحد ويلايي و آپارتماني است. از ويژگيهاي دهكده فرهنگي تفريحي زاينده رود مديريت و ساماندهي با رعايت مسائل زيست محيطي دهكده مي باشد. در سال ۱۳۸۷ از سوي سازمان حفاظت محيط زيست كشور لوح زرين تحت عنوان واحد برگزيده خدماتي سبز سال ۱۳۸۶ در كشور به سازمان عمران زاينده رود و اين دهكده اهداء شد.

سابقه تاريخي
نام قديمي چادگان پاراتاك مي باشد. آخرين پادشاه هخامنشي براي فراهم كردن سپاه به اين ناحيه آمده است. در دوره ديگري از تاريخ ايران، اسكندر مقدوني نيز در اين محل اقامت كرده و به واسطه نفوذ خود، هنوز روستاي مجاور چادگان به اسكندري معروف است، بعد ها، شاه عباس صفوي نيز به واسطه آباد بودن اين ناحيه، ترك ها را به سمت اين منطقه فرستاده است. چادگان از دو بخش چاد و گان تشكيل شده است. چاد به معني شيار، شكاف و دره است و گان پسوند آن است. پاراتاك كه به كلي از ميان رفت، مردم در جايي نزديك به آن خانه‌ هاي خود را بنا كردند. جايي نزديك به رودخانه زاينده رود كه در دره‌اي قرار گرفته و به همين دليل، اسم چادگان بخود گرفت.

موقعيت جغرافيايي
دهكده فرهنگي تفريحي زاينده رود در ۱۲۰ كيلومتري غرب استان اصفهان در حاشيه رودخانه زاينده رود و در ۲ كيلو متري شهر چادگان در منطقه فريدن بزرگ واقع شده است. اين دهكده از سمت شمال با شهرستان فريدن، از سمت غرب با شهرستان چادگان، از سمت شرق با شهرستان تيران و كرون، از جنوب با استان چهارمحال و بختياري و از سمت غرب با بخش چنارود همجوار است.

امكانات تفريحي
در دهكده تفريحي زاينده رود امكانات تفريحي متنوعي وجود دارد، همين امكانات چادگان و سرسبزي آنرا از ساير شهرستان ها متمايز مي سازد. سكو هاي نشيمن خانوادگي در حاشيه ي زاينده رود، باشگاه اسب سواري، اسكله قايقراني (اسكله اي همراه با قايق پدالي، موتوري و يك دستگاه اتوبوس دريايي درچادگان وجود دارد كه مسافران مي توانند با آن ها لحظات خوشي را در دهكده زاينده رود براي خود رقم بزنند.) استخر چادگان، زمين هاي ورزشي (زمين فوتبال، بسكتبال، واليبال، تنيس روي ميز و...)، تله كابين، پيست هاي دوچرخه سواري، باند فرود هلي كوپتر در باند هوايي چادگان، باغ ها و مزارع باغ هاي پر از ميوه و مزارع مملوء از درخت چادگان بي نظير است.

جدا از درياچه سد زاينده رود و قايق سواري آن، چادگان تفريحات ديگري نيز دارد. به خاطر وجود ماهياني مانند قزل ‌آلاي رنگين كمان، كپور و زرد مردم براي ماهيگيري به اين منطقه مي ‌آيند. در اين دهكده توريستي امكان اسب سواري نيز داريد كه مي توانيد در اين زمينه آموزش ببينيد. با اتوبوس دريايي ميتوانيد دوري در رودخانه بزنيد و به ساحل كه برگشتيد، زير سايه درختان خستگي در كنيد، يا مي توانيد با دوستان و خانواده خود در ساحل واليبال و بسكتبال و پينگ پنگ بازي كنيد، و يا در استخر دهكده، تني به آب بزنيد كه هم سانس ‌هاي مردانه و هم زنانه دارد. ميتوانيد با دوچرخه در دهكده گشت بزنيد و اگر دلتان هيجان خواست سوار بر تله ‌كابين شده چادگان را از بالا ببينيد. دمنوش خانه دهكده كه انواع و اقسام شربت ها و دمنوش ها را ميتوان در آن سفارش داد و رستوران هاي كوچك و بزرگ نيز از جاذبه هاي چادگان هستند، هرچند بساط كباب در دشت و دمن كه از سنت هاي پسنديده ايرانيان است در اينجا هم حاكم است. وجود امكانات متعددي از تفريحات خانوادگي و دسته جمعي از جمله غواصي، پينت بال، شهر بازي و پارك بادي، كارتينگ، ماشين شارژي و پل معلق و … لحظات مفرح و هيجان انگيزي را براي گردشگران رقم ميزند. آرامشِ در يك استراحتگاه ييلاقي با امنيت كامل و محيطي خانوادگي از نخستين ويژگي هايي است كه دهكده فرهنگي تفريحي زاينده رود را محبوب مسافران كرده است.  براي اقامت در چادگان ميتوانيد هم ويلا كرايه كنيد و هم به چشم سفري يك روزه آن را ببينيد و براي شب دوباره به اصفهان برگرديد.

نزديك ترين مكانهاي گردشگري
"ماركده " به عنوان يكي از زيبا ترين مقاصد پياده روي حاشيه زاينده رود شناخته شده و در ۸ كيلومتري دهكده تفريحي واقع است. همچنين منطقه زيباي "بن" (Ben) در چهار محال و بختياري، در ۲۰ كيلومتري جنوب درياچه زاينده رود، با دهكده فاصله اندكي دارد. چشمه سليمان نيز در ۷ كيلومتري غرب دهكده تفريحي واقع شده و چشمه وقا، چشمه خوانسارك، چشمه مرغاب در جاده تيران به داران قرار دارد (حدود ۴۰ كيلومتري دهكده تفريحي)، رودخانه اسكندري (پلاسگان) كه يكي از منابع مهم آب زاينده رود است در ۱۷ كيلومتري غرب دهكده تفريحي قرار دارد. چشمه ديمه، سرچشمه اصلي زاينده رود، با ۷۲ كيلومتر رانندگي، در جاده غربي دهكده تفريحي واقع شده است. "چنارود" و "چهل چشمه" نيز در ۳۸ كيلومتري غرب دهكده تفريحي، از مراكز مهم عشايري محسوب مي شود. در اواخر بهار براي ديدار از عشاير و رسوم آنان مي توانيد به اين منطقه سفر كنيد.

اماكن تاريخي چادگان
دهكده چادگان جاهاي تاريخي مانند خانه معظم الملك مير پنج نيز دارد كه به ثبت ملي رسيده است. اين بنا يادگاري از دوره قاجار است كه از زيرزمين، تالارها و اتاق هاي بزرگ با ديوارهائي مزين به نقوش و آينه كاري هاي ظريف تشكيل شده است. تزئينات خانه متاثر از تزئينات قرن گذشته اروپا مي باشد. در مقابل عمارت آن حوضي بزرگ تصوير خانه را با شيشه هاي رنگين در خود منعكس مي ‌كند. اين خانه در سالهاي گذشته به حال خود رها شده و توقع ديدن خانه اي سرپا را نداشته باشيد. اسم كاوه آهنگر براي همه آشنا است. شخصيتي اسطوره ‌اي شاهنامه كه عليه ضحاك قيام كرد. مشهد كاوه كه به نام ‌هايي مثل دهستان كاوه، دهستان كاوه آهنگر و مشهد هم معروف است، دهستاني است كه آرامگاه كاوه اهنگر و پسرش در آن قرار دارد و از جاهاي ديدني چادگان است.

هتل شاهين نطنز در مركز شهر واقع بوده و در نزديكي مسجد جامع نظنز ميباشد كه چند قدم بيشتر با اين مسجد تاريخي فاصله ندارد.

اقامتگاه بوم گردي سراي جواهر در شهر نطنز استان اصفهان واقع شده است كه با داشتن ۷ اتاق (دو اتاق ۲ تخته، دو اتاق ۴ نفره، يك اتاق ۶ نفره، يك اتاق ۸ نفره و يك اتاق ۲ نفره كف خواب) ظرفيت پذيرايي از ۲۸ گردشگر را دارد. همه اتاق ها به جز اتاق ۶ نفره داراي سرويس بهداشتي فرنگي و حمام، تلويزيون و يخچال مي باشند. از ديگر امكانات و خدمات اين بوم گردي مي توان به پاركينگ غيرمسقف، پرسنل مسلط به زبان انگليسي، اينترنت، آشپزخانه و راهنماي تور اشاره كرد. سيستم سرمايشي و گرمايشي اتاق ها اسپيلت و شوفاژ است. اين اقامتگاه خانه اي قديمي به مساحت ۶۰۰ مترمربع است. اتاق هاي اين بوم گردي كاملا سنتي هستند و يك حوض دايره اي شكل در حياط و تخت هاي چوبي براي دورهمي ها و استراحت ميهمانان قرار گرفته اند. لازم به ذكر است كه در اين اقامتگاه فقط صبحانه سرو مي شود و يك سفره خانه سنتي در مجاورت اقامتگاه وجود دارد كه مي توانيد از آن استفاده كنيد.

يكي از آثار ارزشمند دوران صفويه، گرمابه نوقه بادرود است كه در ابتداي كوي گلستان و چند متري ميدان امام حسين(ع) واقع شده است.  اين بنا مانند ساير گرمابه هاي قديمي ايران داراي ۳ گنبد مدور به ارتفاع ۴ متر و نيز داراي رختكن، تون، خزينه و ۱۳ حوضچه كوچك و متصل به هم بوده كه همزمان پر از آب مي شده و داراي معماري خاصي است. اين حمام در دوره صفوي با روش معماري زيبا و منحصر به فرد در ۴۰۰ سال پيش ساخته شده است. لفظ نوقه در گويش بادرودي كه ريشه در پارسي پهلوي–اشكاني دارد به معناي نو است. اين گرمابه چون در نزديكي گرمابه كهنه قرار داشته از آن به عنوان حمام نوقه ياد مي كنند. اين بنا اوايل دوران قاجار توسط مرحوم ملاعلي اكبر كه درحكم كدخداي آبادي محسوب مي شده از زير خاك شناسايي و با كمك مردم بازسازي و سالها از آن استفاده شد. در سال ۱۳۵۶ اين حمام تخريب و جزئي از مسير كوچه قرار گرفت ولي در سال ۱۳۷۹ مرمت شد. اين حمام در حال حاضر به موزه مردم شناسي بادرود تبديل شده است. اين موزه شامل دو بخش است كه در يك بخش آن تنديس ها و مجسمه هايي كه نمادي از پيشه ها و شغل هاي قديم منطقه و آداب و رسوم آنان به حساب مي آيد، به نمايش گذاشته شده است. بخش دوم موزه نيز به نمايش آثار و اشياي كشف شده از اطراف سايت باستاني 'اريسمان' از توابع بادرود اختصاص يافته است.