آتشكده بازه هور
آتشكده بازه هور
يكي از كهن ترين نمونه هاي آتشكده گنبد داري است كه احتمالا متعلق به زمان پارتيان است زمينه بناي سنگي موسوم به بازه هور به فاصله هفتاد كيلومتري از جنوب شهر مشهد در ضلع شرقي روستايي به نام رباط سفيد در ابتداي تنگه اي بازه هور واقع است. از نظر لغوي بازه در فارسي دري به قسمتي از ديواره كوه گفته مي شود كه خورشيد از ميانه باز آن بطرز باشكوه و زيبايي طلوع نمايد و شايد نام بازه هور از همين جا باشد. به لحاظ ويژگيهاي معماري اين بنا نمايانگر بخشي از اجزا و عناصر ساساني است كه آندره گدار آن را به قرن سوم ميلادي نسبت داده است. همچنين عده اي براين باورند بناي سنگي بازه هور آتشكده اي از دوره ساساني است.
بطور كلي معماري اين بنا چهار طاقي است كه از چهار طرف باز بوده و عناصري گنبدي بر فراز آن قرار گرفته است فضاي ورودي نيز داراي سه درگاهي بلند و عريض است كه احتمالا در حكم تالار ورودي به فضاهاي معماري طرفين شمار مي آيد. اما ورودي اصلي بنا از ضلع غربي ايجاد شده كه درگاهي هاي همسان در اطراف، حاكي از الحاقات پيرامون آن است. در سطح فوقاني پلان مربع بنا چوبهايي بركنج آن نصب گرديده كه احتمالا گامهاي اوليه براي ايجاد گوشوار جهت ايجاد گنبد در بناها بوده است. اين بنا در واقع هسته مركزي يك مجموعه معماري است به فاصله نزديكي از اين بنا. ويرانه هايي در قلعه تاريخي به نام دختر و پسر برفراز بلندي مشاهده مي شود.
دو پژوهشگر معروف (هرتسفلد در كتاب ابنيه و آثار تاريخي ايران و آندره گدار در كتاب آثار ايران) اين بنا را از نزديك ديده اند و آن را از آثار دوره ساساني ميدانند. بناي بازه هور داراي يك گنبد و سه ورودي و در گذشته از سمت مشرق به بناي ديگري اتصال داشته و در دو سوي شمالي و جنوبي آن نيز الحاقياتي مانند راهرو و ايوان وجود داشته است. در مجموع اين بنا را مي توان هسته مركزي يك مجموعه معماري كهن دانست. اين بناي قديمي و ارزشمند به فاصله حدود ۸۰ كيلومتري مشهد و در سمت شرق روستاي رباط سفيد واقع شده است.
برچسب: ،
ادامه مطلب